Chủ nghĩa Mác – Lênin phải chăng đã lỗi thời?

Ngày đăng: 01-02-2021 Lượt xem: 1757

Gần đây, khi Đảng Cộng sản Việt Nam công bố dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội lần thứ XIII của Đảng, trong đó có nội dung khẳng định Đảng Cộng sản Việt Nam “Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh” đã xuất hiện nhiều bài viết trên các trang mạng xã hội cho rằng đó là sự trung thành “một cách mù quáng”, rằng chủ nghĩa Mác – Lênin thật sự đã chết, đó là học thuyết sai lầm đã bị nhân loại “vứt vào sọt rác”. Các luận điệu này cho rằng Chủ nghĩa Mác – Lênin là học thuyết ngoại lai, vì vậy Đảng Cộng sản Việt Nam tuyên bố trung thành với chủ nghĩa Mác – Lênin là sai lầm. Rằng Hồ Chí Minh du nhập chủ nghĩa Mác – Lênin vào Việt Nam là một sai lầm và vì vậy đã làm cho Việt Nam bị cô lập và chậm phát triển. Các luận diệu này còn đi xa hơn nữa khi nói rằng Chủ nghĩa Mác – Lênin thật sự đã chết và không còn phù hợp với thế giới hiện nay (!?)

1. Luận điệu cho rằng Chủ nghĩa Mác – Lênin là học thuyết ngoại lai, vì vậy Đảng Cộng sản Việt Nam tuyên bố trung thành với chủ nghĩa Mác – Lênin là sai lầm (!?)

Bất cứ một chính đảng nào khi ra đời đều cần rất nhiều các điều kiện, một trong các điều kiện đó chính là phải có học thuyết làm cơ sở nền tảng tư tưởng. Bây giờ, bằng công cụ tra cứu internet, chỉ cần gõ bất cứ tên một chính đảng nào trên thế giới đều có dòng “hệ tư tưởng” (HTT). Chẳng hạn, đối với Đảng Cộng sản Việt Nam thì HTT là Chủ nghĩa Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh. Đối với Đảng Cộng hòa Mỹ có rất nhiều thành tố, song một thành tố không thể thiếu là “chủ nghĩa bảo thủ Mỹ”. Cũng vậy, đối với Đảng dân chủ Mỹ cũng có một thành tố không thể thiếu, đó là “Chủ nghĩa tự do xã hội”. Đảng Cộng sản Trung Quốc thì các thành tố của HTT rất nhiều, đó là Chủ nghĩa Mác – Lênin, Tư tưởng Mao Trạch Đông, lý luận Đặng Tiểu Bình, Ba đại diện của Giang Trạch Dân, Quan điểm phát triển khoa học của Hồ Cẩm Đào và Tư tưởng Tập Cận Bình vầ xây dựng CNXH đặc sắc Trung Quốc trong thời đại mới. Đối với Đảng Cộng sản Pháp là Chủ nghĩ Cộng sản châu Âu v.v…

Như vậy, việc Việt Nam lựa chọn và kiên định với Chủ nghĩa Mác – Lênin do đặc điểm về lịch sử, xã hội Việt Nam. Vì vậy, đòi hỏi Đảng Cộng sản Việt Nam phải lấy học thuyết như của Đảng Cộng hòa Mỹ hay Đảng Bảo thủ của nước Anh là điều thậm vô lý. Mỗi quốc gia dân tộc có quyền chọn con đường đi của mình miễn con đường ấy đem tới sự phồn vinh và hạnh phúc cho đất nước và dân tộc. Đòi Việt Nam phải lấy HTT như Đảng Cộng hòa Mỹ thì cũng chẳng khác gì đòi nước Mỹ phải có vua giống Thái Lan, đòi nước Nhật phải có tổng thống như nước Mỹ…

Còn nói rằng Chủ nghĩa Mác – Lênin là ngoại lai nên không phù hợp với Việt Nam thì hoàn toàn là ngụy biện. Chúa Jesus sinh ra ở Trung Cận Đông nhưng hiện nay vẫn có hàng tỷ người khắp nơi trên trái đất tin và đi theo đạo của ngài. Đạo Phật sinh ra từ xứ Ấn Độ cổ, vậy mà nay, ngay ở nơi đạo Phật ra đời thì số tín đồ theo đạo Phật rất ít. Hàng tỷ người trên thế giới theo đạo Phật không phải chỉ ở Ấn Độ….

2. Về luận điệu cho rằng Hồ Chí Minh du nhập chủ nghĩa Mác – Lênin vào Việt Nam là một sai lầm và vì vậy đã làm cho Việt Nam bị cô lập và chậm phát triển (!?)

Hãy nhìn lại lịch sử Việt Nam kể từ Hiệp ước Patenôtre năm 1884, tức sự kiện đánh dấu người Pháp hoàn thành việc bình định và xâm lược Việt Nam để thấy diễn trình lịch sử Việt Nam. Rất nhiều các phong trào yêu nước, các tư tưởng yêu nước đã hình thành, xuất hiện và nổ ra với mưu cầu giành độc lập cho dân tộc nhưng đều thất bại. Theo con đường phong kiến có đại biểu là các vị vua Hàm Nghi, Thành Thái, Duy Tân. Theo con đường của các sỹ phu có các đại biểu tiêu biểu như Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Lương Văn Can. Theo con đường của giai cấp nông dân có đại biểu tiêu biểu là cụ Hoàng Hoa Thám. Con đường cứu nước theo con đường tư sản mà lãnh tụ tiêu biểu là Nguyễn Thái Học. Ngoài ra, còn nhiều các xu hướng chính trị khác nhau nhưng tất cả đều nhằm tới mục đích tối thượng là đấu tranh giành độc lập cho dân tộc. Tất cả các phong trào yêu nước ấy, dù bằng bất cứ hình thức nào thì cuối cùng đều thất bại.

Chỉ từ khi Nguyễn Ái Quốc bắt gặp Chủ nghĩa Mác – Lênin, truyền bá vào Việt nam, thành lập chính đảng chân chính để lãnh đạo cách mạng Việt Nam thì mới giải quyết được tất cả những khủng hoảng trong đường lối cứu nước trước đó. Nhờ được chỉ lối, đưa đường của học thuyết tiến bộ, phù hợp với Việt Nam mà Nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản đã đứng lên giành độc lập, đấu tranh thống nhất đất nước và xây dựng đất nước đạt được nhiều thành tựu như hôm nay.

Việc nói rằng vì Việt Nam theo Chủ nghĩa Mác – Lênin nên bị thế giới cô lập và chậm phát triển là sai sự thật. Bởi hiện nay, mặc dù Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản theo Chủ nghĩa Mác – Lênin nhưng Việt Nam không những không bị cô lập mà còn có quan hệ rộng rãi với rất nhiều nước trên thế giới. Liên hợp quốc (LHQ) có 193 nước thành viên thì Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao với 189 nước. Việt Nam đã 2 lần được bầu vào vị trí Ủy viên Không thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc với số phiếu rất cao và có lần gần như tuyệt đối. Việt Nam có 17 quốc gia là đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, trong đó có 03 Đối tác Chiến lược Toàn diện; 17 Đối tác Chiến lược (bao gồm cả 03 Đối tác Chiến lược Toàn diện và 13 Đối tác Toàn diện. Hiện nay, Đảng Cộng sản Việt Nam có quan hệ với 228 đảng tại 112 nước trên thế giới, trong đó có 59 đảng cầm quyền và 39 đảng tham chính (số liệu đầu năm 2020). Đại hội lần thứ XII của Đảng, Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhận được 248 bức điện chúc mừng của các chính đảng, các nhà lãnh đạo trên thế giới. Đại hội lần thứ XIII của Đảng đang diễn ra, tới ngày 26-01-2021, Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhận được 215 điện mừng từ 105 đảng, 4 tổ chức khu vực và quốc tế, 76 tổ chức hữu nghị, 15 đoàn ngoại giao và 15 cá nhân đến từ 79 nước (chắc chắn số liệu này vẫn sẽ tiếp tục tăng cao bởi 26-01-2021 mới là ngày chính thức đầu tiên của Đại hội lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam).

Sau 35 năm đổi mới đất nước, kinh tế Việt Nam đã tăng 12 lần, GDP đầu người tăng 8.3 lần, dự trữ hối đoái so với năm 1997 tăng 47,6 lần lên gần 100 tỷ USD. Tỷ lệ người nghèo từ trên 80% dân số thì nay chỉ còn dưới 3% và Việt Nam được nhiều tổ chức uy tín của quốc tế đánh giá là hình mẫu trong xóa đói giảm nghèo. Việt Nam đã vươn lên trở thành nền kinh tế lớn thứ 4 ở Đông Nam Á, đứng thứ 36 trên thế giới và được đánh giá là một trong 16 nền kinh tế mới nổi thành công nhất trên thế giới v.v…Đặc biệt, trong khi cả thế giới chao đảo với dịch Covid-19 thì Việt Nam đã trở thành một quốc gia chống dịch thành công và hiệu quả nhất với đánh giá của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF): “Thành công của Việt Nam trong phòng, chống đại dịch Covid-19 cho thấy một minh chứng điển hình về cách một quốc gia đang phát triển có thể chống lại đại dịch, đem đến một bài học ý nghĩa đối với các nước đang phát triển khác”. Ngày 26-01-2021, khi mà số người nhiễm Covid-19 trên toàn cầu vượt mốc 100 triệu người thì cũng chính vào ngày này, ngày làm việc chính thức đầu tiên của Đại hội lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam diễn ra tại Hà Nội.

3. Về luận điệu cho rằng chủ nghĩa Mác – Lênin thật sự đã chết và không còn phù hợp với thế giới hiện nay (!?)

Trong thực tế hiện nay, mặc dù phong trào cộng sản và công nhân quốc tế phải gánh chịu tổn thất vô cùng to lớn bởi sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội (CNXH) ở Liên Xô và Đông Âu cũng như đang trải qua giai đoạn đầy khó khăn, thử thách. Song rõ ràng đây chỉ là sự sụp đổ của một mô hình trong thực tế - một mô hình máy móc, rập khuôn, không đúng với bản chất của chủ nghĩa Mác chứ không phải sự sụp đổ của một hệ tư tưởng. CNXH vẫn đang có sức hấp dẫn chinh phục hàng tỷ người trên hành tinh. Mặc dù phong trào cộng sản và công nhân quốc tế đang trải qua giai đoạn đầy khó khăn thử thách, thế nhưng không phải như những luận điệu huyênh hoang “về sự cáo chung của chủ nghĩa Mác” mà ngược lại, những tư tưởng của Mác vẫn còn nguyên giá trị.

Năm 1995, một đại hội quốc tế về Mác đã được tổ chức tại Paris quy tụ hơn 500 đại biểu là những nhà chính trị, nhà triết học trên thế giới; các đại biểu đã thống nhất đánh giá: “Gương mặt Mác vẫn là biểu tượng của sự phủ nhận trật tự đang thống trị và tư tưởng của Mác vẫn giữ nguyên tầm quan trọng của nó trong thế giới hiện đại[1]”. Nhà triết học tư sản đương đại người Pháp Giắc Đeriđa (Jacques Derrida) trong tác phẩm Những bóng ma của Mác đã khẳng định “Không có tương lai nếu không có Mác, không có các di sản của Mác…Mác là nhà tư tưởng của thế kỷ XXI”. Một nhà khoa học Mỹ, người được giải thưởng Nobel về kinh tế đã từng phát biểu: "Mác là một nhân vật quá lớn để chúng tôi không thể để dành riêng Mác cho những người cộng sản[2]”. Trong tác phẩm xuất bản gần đây với tựa đề “tại sao Mác đúng”, T.Eagleton - giáo sư Đại học Tổng hợp Lancaste ở Anh đã chứng minh sự phê phán của Mác đối với chủ nghĩa tư bản vẫn còn nguyên giá trị, mặc dù chủ nghĩa tư bản có thay đổi nhất định. Những hiện tượng của chủ nghĩa tư bản hiện đại như tư bản thương mại, tư bản độc quyền, “toàn cầu hóa”, v.v.. đã được Mác nhìn thấy trước trong các phê phán của mình. Trong tác phẩm này T.Eagleton cũng đồng thời vạch rõ, chủ nghĩa tư bản (CNTB) dù có lúc đạt được hiệu quả nhưng nó đã làm được điều đó bằng cái giá kinh hoàng của nhân loại. Đó là sự mất tự do được ngụy tạo bằng tự do, là bất công trong tình cảnh phân biệt giàu nghèo gia tăng, là nạn diệt chủng và phân biệt chủng tộc, là cưỡng bức, tước đoạt, áp đặt, tìm kiếm lợi nhuận bằng mọi giá, “là vô trách nhiệm với sự tồn vong của nhân loại. Tức là con đường TBCN đang đi cũng là đang đe dọa phá hủy toàn bộ hành tinh này[3]”.

Thực tế lịch sử đã chứng minh rằng nhờ Mác mà CNTB đã điều chỉnh rất nhiều phương pháp và cách thức hoạt động của nó - cái mà ngày nay gọi là CNTB thích nghi. Và, mặc dù nền kinh tế tư bản chủ nghĩa ngày nay đã phát triển đến một trình độ cao, tạo ra lực lượng sản xuất khổng lồ, nhưng mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất vẫn diễn ra hết sức gay gắt. Chủ nghĩa tư bản đã phải thường xuyên đương đầu với những cuộc khủng hoảng nặng nề, với nhiều nguy cơ suy thoái và nạn thất nghiệp của hàng chục triệu người. Phong trào Cộng sản và Công nhân quốc tế mặc dù hiện đang đứng trước những thử thách nặng nề, nhưng nhìn toàn cục của sự phát triển lực lượng sản xuất vẫn đang bị những tiền đề khách quan để giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình. Cho nên, luận điểm của Mác và Ăngghen về nền công nghiệp lớn hiện đại tạo ra những tiền đề vật chất và xã hội để thủ tiêu chế độ người bóc lột người vẫn giữ nguyên giá trị khoa học. Mặc dù thay đổi và điều chỉnh, song bản chất bóc lột của CNTB vẫn không thay đổi, khi nào những mâu thuẫn trong lòng xã hội tư bản còn tồn tại, thì khi ấy chủ nghĩa Mác vẫn còn nguyên giá trị và vẫn sẽ mãi là ánh sáng chỉ đường cho hoạt động của con người vì sự tiến bộ của nhân loại.

                                                         TS. Vũ Trung Kiên

Học viện Chính trị Khu vực 2.