Phòng và chống bệnh “cánh hẩu” trong công tác cán bộ trước thềm Đại hội XIII của Đảng

Ngày đăng: 03-05-2020 Lượt xem: 3322

“Cánh hẩu” là một biểu hiện rõ nét của “lợi ích nhóm”; ở đó, những kẻ đã thoái hóa, biến chất đã nhân danh tổ chức, tập thể, lợi dụng chức quyền để liên kết, mưu lợi cho mình, người thân cùng phe cánh mình, làm hại đến lợi ích Nhà nước, tập thể, phá vỡ khối kết nội bộ, làm suy yếu tổ chức Đảng, làm giảm lòng tin của quần chúng với Đảng, thúc đẩy sự “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nội bộ.

“Cánh hẩu” phá vỡ khối đoàn kết thống nhất của tổ chức 

“Cánh hẩu” là con đẻ của chủ nghĩa cá nhân, được nuôi dưỡng bởi “cái tôi” coi thường kỷ cương, phép nước, Điều lệ Đảng của những người, nhóm người suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. “Cánh hẩu” diễn ra trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, không chỉ chi phối chủ trương, chính sách mà còn vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, làm suy yếu vai trò của cấp ủy, gây mất đoàn kết nội bộ.

“Cánh hẩu” có nguồn gốc từ thói cục bộ, bản vị, địa phương, ban đầu đơn giản là lợi ích cục bộ, móc ngoặc với nhau theo kiểu “ông mất chân giò, bà thò chai rượu”, đôi bên cùng có lợi. Tuy nhiên, cùng với thời gian, lợi ích cục bộ, phường hội đó đã trở  thành “đường dây”, là sự ăn cánh của một nhóm người mưu lợi ích riêng, làm hại lợi ích chung; trong đó, biểu hiện rõ nhất trong công tác cán bộ là “ai hợp với mình thì dù người xấu cũng cho là tốt, việc dở cũng cho là hay, rồi che đậy cho nhau, ủng hộ lẫn nhau. Ai không hợp với mình thì người tốt cũng cho là xấu, việc hay cũng cho là dở, rồi tìm cách gièm pha, nói xấu, tìm cách dìm người đó xuống”[1]. Đó chính là hiện tượng: “1. Ham dùng người bà con, anh em quen biết, bầu bạn, vì cho họ tốt hơn người bên ngoài; 2.Ham dùng những kẻ khéo nịnh hót mình mà chán ghét những người chính trực; 3. Ham dùng nhữngngười tính tình hợp với mình mà tránh những người tính tình không hợp với mình”[2]; là sự kéo bè, kết cánh từ những người họ hàng, bà con, cháu, chắt, người thân, thậm chí mở rộng ra là người cùng xóm, cùng quê rồi cùng “chén chú chén anh”, tạo thành phường hội tung hô và ủng hộ nhau khi dùng số đông thao túng lá phiếu và lấn át người tốt, người tài nhưng không “hẩu với mình”.

Trên thực tế, ở nhiều địa phương, cơ quan, đơn vị, “cánh hẩu” thường xuất hiện vào những thời điểm nhạy cảm, trước và trong các kỳ đại hội, khi quyết định lấy phiếu quy hoạch, tín nhiệm, bổ nhiệm cán bộ... Đó cũng là lúc chủ nghĩa cá nhân phát tác mạnh, lộng hành và chi phối công tác tổ chức - cán bộ, tạo kẽ hở để những kẻ cơ hội luồn lách, kết bè, kéo cánh, tìm mọi thủ đoạn “mua quan, bán chức” để chui vào/chiếm được các vị trí trọng yếu trong các cơ quan Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị. Khi ấy, cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu tại các cơ quan, đơn vị nếu bnar lĩnh chính trị không vững vàng, không đặt lợi ích của Tổ quốc, của Đảng và nhân dân lên trên hết, trước hết; không vì lợi ích chung mà "còn giữ thói “một người làm quan cả họ được nhờ”, đem bà con, bạn hữu đặt vào chức này việc kia, làm được hay không, mặc kệ. Hỏng việc đoàn thể chịu, cốt cho bà con, bạn hữu có địa vị là được”[3] thì rất dễ xảy ra hiện tượng mặc cả, tranh giành, thậm chí xâu xé lẫn nhau để đạt mục đích.

Bệnh “cánh hẩu” nói chung, cánh hẩu trong công tác cán bộ nói riêng rất tai hại cho Đảng, vì nó “gây nên mối lôi thôi trong Đảng. Như thế là có tội với Đảng, có tội với đồng bào”; vì nó lợi dụng, lạm dụng và làm sai lệch nguyên tắc tập trung dân chủ, dẫn đến phá vỡ sự thống nhất về tư tưởng và hành động của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong một tổ chức. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, "cánh hẩu trong công tác cán bộ không chỉ bỏ phí người tài đức, làm cho “Đảng bớt mất nhân tài và không thực hành được đầy đủ chính sách của mình. Nó làm mất sự thân ái, đoàn kết giữa đồng chí. Nó gây ra những mối nghi ngờ” trong mỗi địa phương, cơ quan, đơn vị mà còn làm cho đội ngũ cán bộ tuy đông về số lượng nhưng lại yếu về chất lượng.

Khi nói về đạo đức cách mạng của những người đảng viên cộng sản, V.I. Lênin một mặt nhấn mạnh yêu cầu mỗi người đảng viên cộng sản phải trung thành, gương mẫu, khiêm tốn, cầu thị, không “kiêu ngạo cộng sản”, không tự cao tự đại, không ngừng học tập, phải có tính kỷ luật cao, tiết kiệm, tránh lãng phí, tôn trọng, gần gũi, tin tưởng và phục vụ lợi ích của nhân dân…; mặt khác, yêu cầu mỗi người phải chủ động phòng, tránh để không tiêm nhiễm tư tưởng bè phái, sự thiên kiến phường hội, cánh hẩu; “loại trừ hẳn những dấu vết dù nhỏ nhất” của những thói xấu đó và “nhất quyết không để một dấu vết nào” của chúng tồn tại mà còn khẳng định: “Chỉ có chính đảng của giai cấp công nhân… mới có thể chống lại nổi những truyền thống và sự tái phạm không thể tránh khỏi của bệnh hẹp hòi phường hội hoặc của những thiên kiến phường hội trong giai cấp vô sản”[4].

Về vấn đề này, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nói: “Đảng ta không phải trên trời sa xuống. Nó ở trong xã hội mà ra” nên bên cạnh nhiều người tốt, cũng vẫn còn “một số chưa bỏ hết những thói xấu tự tư, tự lợi”. Những thói xấu này đã có từ lâu, chờ dịp là bùng lên; “những thói xấu đó, họ mang từ xã hội vào Đảng” và đó là những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, là sự suy thoái. Chủ nghĩa cá nhân là kẻ địch “nội xâm”; là vết tích xấu xa của xã hội cũ, “là một thứ rất gian giảo, xảo quyệt”. Đó là thứ vi trùng mẹ, đẻ ra nhiều bệnh khác, không chỉ đối lập với đạo đức cách mạng mà còn là kẻ thù hung ác của đạo đức cách mạng. Chừng nào còn những người cá nhân chủ nghĩa, nhất lại là những cán bộ, đảng viên, lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu tại các địa phương, cơ quan, đơn vị thì chừng đó cách mạng còn gặp rất nhiều khó khăn. Đó chính là sự nguy hiểm tiềm tàng làm cho Đảng mất dần tính cách mạng, tính trí tuệ, tính đạo đức, tính nhân dân, làm xói mòn lòng tin của nhân dân vào Đảng và chế độ. Vì thế, phải phòng, chống, tiêu diệt chủ nghĩa cá nhân, coi đó là một trong những nội dung quan trọng để xây dựng một Đảng Mácxít cách mạng chân chính trên tinh thần “phải cố sửa chữa cho tiệt nọc các chứng bệnh, khiến cho Đảng càng mạnh khỏe, bình an”.

Phòng và chống bệnh “cánh hẩu” trong công tác cán bộ

Đẩy mạnh công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng; đặc biệt chú trọng công tác cán bộ, coi đó là công việc gốc của Đảng, là nhiệm vụ cần kíp và quan trọng để xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, Văn kiện các kỳ Đại hội của Đảng, nhất là Văn kiện Đại hội XII đã chỉ rõ: “Kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn những hiện tượng cục bộ, bè phái, “lợi ích nhóm”, gây mất đoàn kết trong Đảng”. Tiếp đó, để xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp đủ về số lượng, nâng cao chất lượng, vẹn đức tài, đáp ứng yêu cầu của tình hình và nhiệm vụ trong giai đoạn mới, trong nhiệm kỳ Đại hội Đảng khóa XII, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Tổ chức Trung ương, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã ban hành các nghị quyết, chỉ thị, quy định… nhằm khắc phục những hạn chế, yếu kém trong công tác cán bộ nói chung, bệnh “cánh hẩu”, bè phái trong công tác cán bộ nói riêng.

Nghị quyết Trung ương 4 về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”,“tự chuyển hóa” trong nội bộ” (Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII) cũng đã chỉ rõ 27 biểu hiện suy thoái; trong đó, có những biểu hiện cụ thể về bệnh “cánh hẩu” như: Tranh thủ bổ nhiệm người thân, người quen, người nhà dù không đủ tiêu chuẩn, điều kiện giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý hoặc bố trí, sắp xếp vào vị trí có nhiều lợi ích…Tham ô, tham nhũng, lợi dụng chức vụ, quyền hạn… Thao túng trong công tác cán bộ; chạy chức, chạy quyền, chạy chỗ, chạy luân chuyển, chạy bằng cấp, chạy tội... Sử dụng quyền lực được giao để phục vụ lợi ích cá nhân hoặc để người thân, người quen lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để trục lợi... 

Việc ban hành các Quy định 105-QĐ/TƯ ngày 19/12/2017 về “Phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm giới thiệu cán bộ ứng cử”, Quy định số 132-QĐ/TƯ ngày 8/3/2018 về “Việc kiểm điểm và đánh giá, xếp loại chất lượng hằng năm đối với tập thể, cá nhân trong hệ thống chính trị”, Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 về “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đầy đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”, Chỉ thị số 35-CT/TƯ ngày 30/5/2019 của Bộ Chính trị về “Đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng”, Quy định số 205-QĐ/TƯ ngày 23/9/2019 về “Việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền”… và được triển khai sâu rộng từu Trung ương đến địa phương những năm qua đã góp phần phòng ngừa, kiểm soát và ngăn chặn tình trạng “cánh hẩu”, lũng đoạn công tác cán bộ.

Tuy nhiên, theo Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng thì "tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy quy hoạch, chạy luân chuyển, chạy phiếu bầu, chạy bằng cấp, chạy khen thưởng, chạy danh hiệu, chạy tội..., trong đó có cả cán bộ cấp cao, tuy đã được ngăn chặn nhưng vẫn chưa hoàn toàn bị đẩy lùi. Làm việc gì, giữ chức vụ gì cũng chỉ tính đến lợi quyền, bổng lộc cho cá nhân mình, gia đình mình trước nhất, quên cả thanh liêm, danh dự". Vì thế, để tiếp tục ngăn chặn và đẩy lùi bệnh “cánh hẩu” trong công tác chuẩn bị nhân sự cho cấp ủy các cấp, nhất là nhân sự Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, nhân sự lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước theo đúng tinh thần của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, các cấp ủy cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục gắn thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII với Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, với các Quy định về nêu gương; đồng thời, đổi mới công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, rèn luyện bản lĩnh chính trị cho cán bộ, đảng viên, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp. Đẩy mạnh đấu tranh phòng chống chủ nghĩa cá nhân, các biểu hiện bè phái, cục bộ, “cánh hẩu”, quan liêu, tham ô, tham nhũng,v.v.. gắn với nâng cao đạo đức cách mạng; chăm lo xây dựng văn hóa trong Đảng, trong các cơ quan nhà nước và hệ thống chính trị, coi đây là những nhân tố quan trọng góp phần ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Hai là, thường xuyên quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển cán bộ; thực hiện nghiêm túc quy chuẩn cán bộ, quy trình bổ nhiệm cán bộ chặt chẽ; kiên quyết và kịp thời đấu tranh chống những biểu hiện cơ hội, khắc phục triệt để tình trạng “cánh hẩu” trong quy hoạch và bổ nhiệm cán bộ. Trong đó, "từng cơ quan, địa phương, từng cán bộ trực tiếp tham gia vào công tác chuẩn bị phải nhận thức đầy đủ, sâu sắc trách nhiệm của mình, toàn tâm, toàn ý lo cho công việc chung, phải đặt lợi ích của Đảng, của đất nước, của nhân dân lên trên hết, trước hết". Thực hiện cơ chế kiểm tra, giám sát người đứng đầu rõ ràng, rành mạch, đúng quy định của Đảng và đẩy mạnh đấu tranh chống  bè phái, “cánh hẩu”, nói không đi đôi với làm trong công tác cán bộ, trong xây dựng  đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược có phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống mẫu mực, có trình độ, năng lực, kỹ năng và phương pháp công tác tốt, đáp ứng yêu cầu tình hình và nhiệm vụ được giao. Tăng cường công tác quản lý, giám sát và phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ, đảng viên nói chung, cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu nói riêng trong mọi mặt công tác và cuộc sống.

Ba là, nắm chắc tình hình cơ sở, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của nhân dân; nâng cao vai trò làm chủ của nhân dân và thực hiện có hiệu quả cơ chế dân biết, dân bàn, dân làm, dân giám sát trong công tác cán bộ, xây dựng và quản lý đội ngũ cán bộ. Mở rộng các hình thức lấy ý kiến đánh giá sự hài lòng của người dân đối với từng đối tượng cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị một cách phù hợp, thiết thực phòng, chống và ngăn chặn bệnh “cánh hẩu”, bởi, lắng nghe dân để chọn được cán bộ có đức, có tài, bởi vì "dân tinh lắm, cái gì cũng cứ hỏi dân là biết hết". Đồng thời, phát huy vai trò thông tin, định hướng kịp thời, tạo sự lan tỏa nhanh của các cơ quan truyền thông trong công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng; vai trò phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể nhân dân, của nhân dân trong giám sát đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là về đạo đức, lối sống.

Bốn là, chuẩn bị và tổ chức đại hội chi bộ, đại hội Đảng các cấp; chú trọng thực hiện công tác nhân sự đảm bảo đúng yêu cầu phẩm chất đạo đức và năng lực, đúng tiêu chuẩn theo từng cấp. Trong đó, cán bộ phải là những người "vừa có Đức vừa có Tài, trong đó Đức là gốc ("chữ Tâm kia mới bằng ba chữ Tài"); đồng thời, "kiên quyết không bỏ sót những người thật sự có đức, có tài, đủ tiêu chuẩn và càng không để lọt vào Ban Chấp hành Trung ương khoá XIII những người có một trong các khuyết điểm sau: "1) Bản lĩnh chính trị không vững vàng…có biểu hiện cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực, xu nịnh, chạy chọt, tham nhũng, quan liêu, cục bộ, vận động cho cá nhân, phe cánh, lợi ích nhóm; thiếu chính kiến, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh; 2) Vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, mị dân, chuyên quyền, độc đoán; không công bằng, công minh trong đánh giá, sử dụng cán bộ, trù dập người thẳng thắn đấu tranh, phê bình; 3) Để nội bộ mất đoàn kết nghiêm trọng hoặc để xảy ra tham nhũng, thất thoát, vụ việc tiêu cực lớn ở địa phương, cơ quan, đơn vị; 4) Không chịu nghiên cứu học hỏi; bảo thủ, trì trệ, làm việc kém hiệu quả, nói nhiều làm ít, nói không đi đôi với làm…; 5) Kê khai tài sản không trung thực, có biểu hiện giàu nhanh, nhiều nhà, nhiều đất, nhiều tài sản khác mà không giải trình rõ được nguồn gốc; bản thân hoặc vợ, chồng, con có lối sống thiếu gương mẫu, lợi dụng chức quyền để thu lợi bất chính; 6) Vi phạm quy định về lịch sử chính trị hoặc chính trị hiện nay" như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh./.

TS. Văn Thị Thanh Mai

 Ban Tuyên giáo Trung ương